گزارش های حسابداری صنعتی : موسسات تولیدی در پایان دوره مالی و یا پایان هر ماه گزارشاتی را تهیه می نمایند که باید با توجه به قوانین و مقررات بر اساس اصول و موازین حسابداری تهیه گردد ، این گزارشات جهت استفاده در برنامه ریزی های آینده و یا به منظور تجزیه و تحلیل عملکرد دورة مالی جاری تهیه می شود ، در این مقاله به توضیح بعضی از این گزارشات  می پردازیم :

1-گزارش مصرف مواد  :

مواد یکی از مهم ترین عوامل تشکیل دهنده بهای تمام شده محصول می باشد به همین دلیل گزارش مصرف مواد همواره مورد توجه خاص مدیران است. این گزارش را می توان در زمان های مختلف تهیه نمود.

در دایرة حسابداری صنعتی ، گزارشات ماهانة مصرف مواد از روی حواله های انبار مربو ()ط به مواد صادره به تولید که از حسابداری انبار کسب شده است ، تهیه می گردد. در دایرة حسابداری مالی که معمولاٌ گزارش سالانه تنظیم می شود ، گزارش مصرف مواد با توجه به اسناد و مدارک خرید ، صدور ، برگشتی ها ، هزینه های مربوط به خرید و با در نظر گرفتن موجودی مواد اول و آخر دوره تهیه می شود.

قبل از تهیه گزارش مواد مصرفی باید از انبار مواد ، موجودی برداری عینی به عمل آید و ارزش موجودی مواد پایان دوره با استفاده از یک روش متداول ارزیابی تعیین گردد ، ضمناً کارت های حساب انبار در این مورد کمک شایان توجهی ارائه می دهند.

مثال (در توضیح گزارش های حسابداری صنعتی) :

به عنوان مثال اطلاعات مربوط به مواد مصرفی در موسسة صنعتی آبنوس جهت تهیه گزارش مصرف مواد ارائه می گردد:

خرید مواد طی دوره      7.400.000 ریال    هزینة حمل مواد خریداری شده به کارخانه    100.000 ریال

برگشت از خرید و تخفیفات مواد   30.000 ریال    تخفیفات نقدی خرید مواد   20.000 ریال

ضمناً موجودی مواد اول دوره معادل مبلغ 1.250.000 ریال و موجودی مواد پایان دوره معادل مبلغ 1.350.000 ریال ارزیابی شده است.

گزارش مصرف مواد

موسسه صنعتی آبنوس

منتهی به تاریخ 13xx/12/29

——————————————————————————————————————————————————

موجودی مواد اول دوره                                                                    1.250.000

خرید طی دوره                                      7.400.000

اضافه می شود : هزینه حمل مواد             100.000

.                                               ——————————

بهای تمام شده مواد خریداری شده                                7.500.000

کسر می شود : برگشت از خرید مواد            30.000

تخفیفات نقدی خرید                                20.000

.                                               ——————————

جمع کسور                                                                (50.000)

.                                                                    ——————————

خرید خالص                                                                                  7.450.000

.                                                                                        ——————————

بهای تمام شده مواد آماده برای مصرف                                               8.700.000

کسر می شود : موجودی مواد پایان دوره                                            1.350.000

.                                                                                        ——————————

بهای تمام شده مواد مصرف شده                                                      7.350.000

.                                                                                        ——————————

2-گزارش تولید مواد (در توضیح گزارش های حسابداری صنعتی) :

دایرة حسابداری صنعتی در طول دوره مالی ( معمولاً در پایان هر ماه یا هر سه ماه ) اقدام به تهیة گزارش ساخت محصولات تولید شده می نمایند. این گزارش نشان گر بهای تمام شده محصولات ساخته شده در طول آن دوره می باشد. گزارش تولید به طرق مختلف تهیه می شود که فرم آن با نوع سیستم هزینه یابی در موسسات تولیدی ارتباط مستقیم دارد. ساده ترین فرم گزارش تولید از قسمت های زیر تشکیل شده است :

الف- بهای تمام شده مواد مصرفی : اطلاعات آن از کارت های حساب مواد در دایرة حسابداری انبار به دست می آید.

ب- حقوق و دستمزد مستقیم : اطلاعات مربوط به حقوق و دستمزد از دایرة حسابداری دستمزد به دست می آید. این دایره با توجه به کارت های اوقات کار ، کارت های حضور و غیاب و نیز به استناد خلاصه پرونده کارکنان که در دایره حقوق و دستمزد نگهداری می شود ، اطلاعات مورد نیاز را جمع آوری نموده و در اختیار دایرة حسابداری صنعتی قرار می دهد.

ج- سربار ساخت : سربار ساخت بر اساس نرخ های از پیش تعیین شده ( برآوردی ) و یا هزینه های واقعی انجام شده ، محاسبه و به حساب کالای در جریان ساخت منظور می گردد.

د- موجودی ساخت کالای در جریان ساخت پایان دوره (در توضیح گزارش های حسابداری صنعتی): محاسبه بهای تمام شده موجودی کالای در جریان ساخت پایان دوره بر اساس اطلاعات به دست آمده از مهندسی تولید و با توجه به نرخ های عوامل هزینه ( مواد مستقیم ، دستمزد مستقیم و سربار ساخت ) ، همچنین با استفاده از یک روش ارزیابی ، محاسبه می گردد.

ضمناً ارزش موجودی مواد و موجودی کالای در جریان ساخت اول دوره از حساب این موجودی ها در دفتر کل استخراج می شود و به گزارش تولید سال جاری انتقال می یابد. مجموعه عوامل فوق ، گزارش تولید یا گزارش بهای تمام شده کالای ساخته شده را تشکیل می دهد.

جهت تهیه گزارش تولید ، قسمتی دیگر از اطلاعات موسسه صنعتی آبنوس ارائه می گردد :

موجودی کالای در جریان ساخت اول دوره   760.000 ریال     حقوق و دستمزد مستقیم   4.900.000 ریال

سربار ساخت شامل : مواد غیر مستقیم 165.000 ریال    دستمزد سر کارگران    95.000 ریال

بیمه های اجتماعی کارگران   343.000 ریال             هزینه استهلاک ماشین آلات    267.000 ریال

هزینه سوخت و حرارت مرکزی کارخانه  70.000 ریال

موجودی کالای در جریان ساخت پایان دوره معادل مبلغ 840.000 ریال می باشد ، ضمناً مواد مستقیم مصرف شده مبلغ 7.350.000 ریال است که از گزارش مصرف مواد استخراج شده است.

(در توضیح گزارش های حسابداری صنعتی)

گزارش تولید مواد

موسسه صنعتی آبنوس

منتهی به تاریخ 13xx/12/29

——————————————————————————————————————————————————

موجودی کالای در جریان ساخت اول دوره                                                 760.000

اضافه می شود : مواد مستقیم مصرف شده                         7.350.000

حقوق و دستمزد مستقیم                                                4.900.000

سربار ساخت :

مواد غیر مستقیم                                 165.000

دستمزد سرکارگران                              95.000

بیمه های اجتماعی کارگران                    343.000

هزینه استهلاک ماشین آلات                   267.000

هزینه سوخت و حرارت مرکزی                 70.000

.                                           ——————————

جمع سربار ساخت                                                    (940.000)

.                                                                   ——————————

جمع هزینه های ساخت طی دوره                                                       13.190.000

.                                                                                            ——————————

جمع محصول در جریان ساخت                                                            13.950.000

کسر می شود : موجودی کالای در جریان ساخت پایان دوره                      840.000

.                                                                                            ——————————

بهای تمام شده محصول ( بهای تولید )                                               13.110.000

.                                                                                            ——————————

3-صورت بهای تمام شده کالای فروش رفته (در توضیح گزارش های حسابداری صنعتی) :

دایره حسابداری در پایان دوره مالی و یا بنا به خواست مدیران اقدام به تهیه و تنظیم صورت بهای تمام شده کالای فروش رفته می نماید. این گزارش شامل قسمت های زیر است :

الف- بهای تمام شده مواد مصرفی

ب- حقوق و دستمزد مستقیم

ج- سربار ساخت

د- موجودی کالای ساخته شده پایان دوره

قبل از تهیه صورت بهای تمام شده کالای فروش رفته باید ارزش موجودی کالای ساخته شده پایان دوره ، پس از انبار گردانی عینی به یکی از روش های متداول ارزیابی موجودی ها ، تعیین شده و در صورت بهای تمام شده کالای فروش رفته منظور گردد. ضمناً ارزش موجودی کالای ساخته شده اول دوره از حساب موجودی در دفتر کل استخراج می گردد.

جهت تهیه گزارش بهای تمام شده کالای فروش رفته ، قسمت دیگری از اطلاعات موسسه صنعتی آبنوس ارائه می گردد :

موجودی کالای ساخته شده اول دوره     2.790.000 ریال

موجودی کالای ساخته شده پایان دوره    3.400.000 ریال

(در توضیح گزارش های حسابداری صنعتی)

گزارش بهای تمام شده کالای فروش رفته

موسسه صنعتی آبنوس

منتهی به تاریخ 13xx/12/29

——————————————————————————————————————————————————

بهای تمام شده مواد مستقیم مصرفی :

موجودی مواد اول دوره                                                                    1.250.000

خرید طی دوره                                      7.400.000

اضافه می شود : هزینه حمل مواد             100.000

.                                              ——————————

بهای تمام شده مواد خریداری شده                                7.500.000

کسر می شود : برگشت از خرید مواد          30.000

تخفیفات نقدی خرید                                20.000

.                                              ——————————

جمع کسور                                                                (50.000)

.                                                                    ——————————

خرید خالص                                                                                  7.450.000

.                                                                                        ——————————

بهای تمام شده مواد آماده برای مصرف                                               8.700.000

کسر می شود : موجودی مواد پایان دوره                                            1.350.000

.                                                                                        ——————————

بهای تمام شده مواد مصرف شده                                                      7.350.000

حقوق و دستمزد مستقیم                                                                4.900.000

سربار ساخت :

مواد غیر مستقیم                                 165.000

دستمزد سرکارگران                               95.000

بیمه های اجتماعی کارگران                     343.000

هزینه استهلاک ماشین آلات                    267.000

هزینه سوخت و حرارت مرکزی                  70.000

.                                              ——————————

جمع سربار ساخت                                                    (940.000)

.                                                                    ——————————

جمع هزینه های ساخت طی دوره                                                     13.190.000

.                                                                                        ——————————

جمع محصول در جریان ساخت                                                           13.950.000

کسر می شود : موجودی کالای در جریان ساخت پایان دوره                     840.000

.                                                                                        ——————————

بهای تمام شده کالای ساخته شده طی دوره                                       13.110.000

اضافه می شود : موجودی کالای ساخته شده اول دوره                           2.790.000

.                                                                                        ——————————

بهای تمام شده کالای آماده برای فروش                                               15.900.000

کسر می شود : موجودی کالای ساخته شده پایان دوره                           3.400.000

.                                                                                        ——————————

بهای تمام شده کالای فروش رفته                                                       12.500.000

.                                                                                        ——————————

(در توضیح گزارش های حسابداری صنعتی)