یکی از ابزار‌های مهم مدیریتی در حسابداری، حسابداری مدیریت (Accounting Management) است که به مدیران در جهت بهبود عملکرد سازمان کمک می‌کند. حسابداری برای محاسبه سود و زیان و وضعیت کلی سازمان یک اصل مهم به‌حساب می‌آید؛ می‌توان گفت حسابدار وظیفه ثبت و بررسی امور مالی شرکت‌ها را بر عهده دارد و هر سازمان با این اطلاعات ارزیابی می‌شود.

اگر نمی‌دانید حسابداری مدیریتی چیست؟ چه مفهوم، مزایا و ویژگی‌هایی دارد، همچنین می‌خواهید اطلاعات بیشتری در خصوص رشته تحصیلی حسابداری مدیریت و حوزه کاری آن کسب کنید؛ روش هزینه یابی و کاربرد حسابداری مدیریتی را یاد بگیرید و تفاوت آن با حسابداری مالی را بدانید تا آخر این مقاله با ما همراه باشید.

حسابداری مدیریت چیست؟

حسابداری مدیریت (Accounting Management) به فرایند تجزیه‌وتحلیل، تفسیر و دسته‌بندی اطلاعات مختلف حسابداری یک سازمان گفته می‌شود که به منظور برنامه‌ریزی، تصمیم‌گیری و ارزیابی یک سازمان توسط مدیر مورد استفاده قرار می‌گیرند. در واقع یکی از مهم‌ترین خدمات حسابداری، حسابداری هزینه یا حسابداری مدیریت است.

تاریخچه حسابداری مدیریت

حسابداری مدیریت یکی از گرایش‌های مهم حسابداری، از نظر بازارکار و سطح درآمد است. به گفته جانسون و کاپلان، دوره‌ی اوج شکوفایی حسابداری مدیریت در سال 1825 تا 1925 بوده که به‌خاطر فقدان ایده و تکنیک‌های جدید حسابداری مدیریت بعد از سال 1925 زمانی که در اوج رشد خود بود متوقف شد.

سپس بعد از گذشت زمان حسابداری مدیریت توانست سودآوری زیادی برای سازمان‌ها داشته باشد و به موفقیت زیادی دست پیدا کند. در واقع حسابداری مدیریت به‌خاطر تغییر نیاز سازمان‌ها متحول شد و همچنین تکنیک‌های جدیدی در حسابداری مدیریت پدید آمد.

مفاهیم حسابداری مدیریت

به دلیل مهم و کاربردی بودن حسابداری مدیریت، آشنایی با مفاهیم حسابداری مدیریت جهت بازدهی بیشتر برای همه حسابداران و حسابرسان از ملزومات به‌حساب می‌آید؛ در این بخش چند مفهوم کاربردی و مهم از حسابداری مدیریت را معرفی می‌کنیم.

یکی از مهم‌ترین مفاهیم در حوزه حسابداری مدیریت تسلط کامل در ایجاد گزارش‌ها است به این معنا که شخصی که کار حسابداری مدیریت انجام می‌دهد باید گزارش‌های دقیق و کاملی را با فن بیان قوی ارائه کند تا مدیر بتواند نهایت استفاده را داشته باشد. اگر می‌خواهید با مفاهیم بیشتری در این حوزه آشنا شوید، استفاده از نرم‌افزارهای حسابداری و یا ارتباط با متخصصین حسابداری مدیریت کمک زیادی به شما می‌کند.

مزایای حسابداری مدیریت

شاید برایتان سوال باشید که مزایای حسابداری مدیریت چیست؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم که حسابداری مدیریت یک هدف اصلی را دنبال می‌کند که آن هم ارائه گزارش‌ها و کمک به مدیر جهت پیشرفت و توسعه سازمان است، در واقع این گزارش‌های مالی به بهینه‌سازی تصمیمات مالی کمک می‌کنند. از مهم‌ترین مزایای حسابداری مدیریت ارزیابی عملکرد است، به این معنا که تمام امور حسابداری، ارزیابی و به مدیر گزارش داده می‌شوند. در این بخش به دیگر مزایای حسابداری مدیریت اشاره می‌شود.

رشته حسابداری مدیریت

یکی از پرطرفدارترین و کاربردی‌ترین رشته‌ها در حسابداری، رشته حسابداری مدیریت است که به بررسی آینده مشاغل می‌پردازد. در این رشته دانشجویان نحوه تهیه گزارش‌های مالی را آموزش خواهند دید. می‌توان گفت افرادی که در این رشته مشغول به تحصیل هستند می‌توانند به مدیریت کسب‌وکارها کمک کنند و با استفاده از اطلاعات حسابداری برای بهبود عملکرد کسب‌وکارها راهکارهایی پیشنهاد دهند.

در واقع مدیران سازمان با استفاده از گزارشاتی که حسابداری مدیریت به آن‌ها تحویل می‌دهد تصمیمات جدی را برای سازمان می‌گیرند. اگر قصد آشنایی بیشتر با رشته حسابداری مدیریت و سایر رشته های حسابداری را دارید، حتما مقاله شاخه های حسابداری را مطالعه کنید.

یک اشتباه کوچک در حسابداری سازمان مشکلات زیادی را ایجاد می‌کند و اطلاعاتی هم که حسابداری مدیریت با استفاده از اطلاعات حسابداری در یک کسب و کار گزارش می‌دهد، تأثیر مستقیم در آن تجارت می‌گذارد؛ به‌ همین دلیل حسابداری مدیریت از اهمیت زیادی برخوردار است؛ همچنین حساسیت این بخش باعث شده در هر سازمان، حقوق و دستمزد بالایی برای آن در نظر گرفته ‌شود همچنین افراد زیادی به سمت این رشته سوق داده شوند.

حسابداری مدیریت پرطرفدارترن رشته حسابداری می باشد.

سرفصل های حسابداری مدیریت

حسابداری مدیریت یکی از مهم‌ترین رشته‌های حسابداری به‌حساب می‌آید دانشجویان علاقه‌مند به حسابداری مدیریت برای آمادگی و ورود به بازارکار علاوه بر اصول حسابداری، باید سرفصل‌های دیگری را سپری کنند. آیا می دانید سرفصل های حسابداری مدیریت چیست؟  از جمله این سرفصل ها عبارتند از:

• تئوری حسابداری ۱ و ۲
• روش تحقیق پیشرفته
• مسائل جاری در حسابداری
• حسابرسی پیشرفته (بیشتر بخوانید: کاربرگ حسابرسی)
• سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری
• تصمیم‌گیری در مسائل مالی
• اقتصاد مدیریت
•  تحلیل آماری
• بررسی موارد دیگر

 همچنین بهتر است واحدهای کارورزی خود را در سازمان‌ها و شرکت‌های معتبر بگذرانند تا تجربه کافی در بازار کار به دست آورند.

حوزه های کاری حسابداری مدیریت

حسابداری مدیریت در سازمان‌ها یک ‌مهره حیاتی و ضروری به‌حساب می‌آید زیرا تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی برای آینده هر سازمان بر اساس گزارش‌ها و تجزیه‌وتحلیل داده‌های تهیه شده توسط حسابداری مدیریت انجام می‌شود. در ادامه به چند مورد از مهم‌ترین کاربردهای حسابداری مدیریت اشاره کرده‌ایم؛ با ما همراه باشید.

حوزه های کاری در کاربرد حسابداری مدیریت

مدیریت راهبردی در حسابداری مدیریت

حسابداری مدیریت بعد از تجزیه‌وتحلیل و ارزیابی کارایی تجارت، می‌تواند پیشنهاداتی برای بهبود عملکرد سازمان ارائه دهد. لازم به ذکر است که در یک سازمان بجز بخش حسابداری مدیریت، هیچ‌کدام از شاخه‌های حسابداری قدرت نظردهی و مانور در امور سازمان را ندارند.

مدیریت عملکرد در حسابداری مدیریت

موفقیت‌ یک سازمان ارتباط مستقیم با نحوه عملکرد کلی آن سازمان دارد. پس در نتیجه اگر مدیران سازمان برنامه‌ای برای بهبود عملکرد بخش‌های مختلف سازمان نداشته باشند، کارایی در سازمان پایین آمده و می‌تواند آسیب جدی به سازمان وارد کند. یکی از بخش های مهم در هر سازمان بخش منابع انسانی هست که با تمام کارکنان شرکت در ارتباط می باشد. به همین جهت مدیران باید در بازه های زمانی مشخص عملکرد واحد منابع انشانی خود را بررسی نمایند، اگر برای بررسی عملکرد منابع انسانی شرکت خود نیاز به کسب اطلاعات بیشتری دارید، حتما مقاله شاخص های کلیدی ارزیابی عملکرد را مطالعه کنید.

مدیریت ریسک در حسابداری مدیریت

حسابداری مدیریت با تحلیل‌ها و ارزیابی‌هایی که انجام می‌دهد، به بررسی ریسک پروژه‌های واحدهای اقتصادی می‌پردازد. همچنین مدیران ارشد سازمان هم این گزارش‌ها را بررسی و مدیریت می‌کنند، در نهایت برای اجرا و یا عدم اجرا آن‌ها تصمیم می‌گیرند.

حسابدار مدیریتی کیست؟

حسابدار مدیریتی به شخصی گفته می‌شود که به تعریف، اندازه‌گیری و پردازش، تجزیه‌وتحلیل، طبقه‌بندی و تفسیر اطلاعات مالی در یک سازمان پرداخته و آن‌ها را در اختیار مدیر ارشد سازمان قرار می‌دهد تا بتواند برنامه‌ریزی دقیق انجام دهد و به مدیریت صحیح کسب‌وکار بپردازد.

حسابدار مدیریتی به پردازش و تجزیه‌وتحلیل، طبقه‌بندی و تفسیر اطلاعات مالی می پردازد.

مسئولیت های حسابدار مدیریتی

در شرکت‌های کوچک، متوسط و بزرگ نوع فعالیت حسابداری و همچنین وظایف حسابدار در بخش‌های مختلف متفاوت است. در شرکت‌های کوچک و متوسط حسابدار مدیریتی وظایف حسابدار را هم انجام می‌دهد؛ ولی در شرکت‌های بزرگ وظایف حسابدار و حسابدار مدیریتی جدا از هم هستند.

می‌توان گفت مسئولیت‌های حسابدار مدیریتی بسیار گسترده و متنوع است. یکی از مهم‌ترین وظایف حسابدار مدیریتی تهیه و ارائه گزارش‌های مالی و عملکرد سازمان به مدیر است. از جمله دیگر وظایف حسابدار مدیریتی عبارتند از:

• تجزیه‌وتحلیل اطلاعات و داده‌هایی که از واحد حسابداری دریافت می‌کند.
• نظارت و کنترل عمـلیـات
• پیش‌بینی بودجه لازم برای اجرا کردن برنامه‌ها
• نگهداری و ثبت اطلاعات آماری
• اندازه‌گیری عملکرد شرکت
• تسویه حساب مالی با پیمـانکاران، خریداران و تأمین‌کنندگان
• تنظیم و ارائه بموقع گزارش‌های مالی در چهارچوب اصول حسابداری
• قوانین و مقررات و دستورالعمل‌ها و ایجاد هماهنگی لازم با واحدهای تابعه امور مالی
• تصمیم‌گیری

مهارت های حسابدار مدیریت

حسابدار مدیریت نقش مهم و بسزایی در سازمان‌ها ایفا می‌کند؛ فقط داشتن تحصیلات در حسابداری مدیریت کافی نیست، باید یک حسابدار مدیریت تجربیات کافی هم در این حوزه داشته باشد.

تحلیل اطلاعات توسط حسابدار مدیریت

مهارت های مورد نیاز یک حسابدار برای انجام کار های حسابداری مدیریت چیست؟ از جمله مهارت‌های لازم برای حسابداری مدیریت می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:

1. مهارت برنامه‌ریزی درست و مناسب:

گزارشاتی که حسابدار مدیریت تهیه می‌کند برای برنامه‌ریزی آینده سازمان مورداستفاده قرار می‌گیرند. پس این گزارش‌ها باید طبق فرصت‌های پیش‌آمده در بازار، شیوه‌های بازاریابی مدرن، محصولات خاص، پیداکردن مواد اولیه ارزان، منطقه جغرافیایی و موارد دیگر باشد.

2. مهارت کنترل اوضاع سازمان

حسابداران مدیریت گزارش‌ها و اطلاعات داخل سازمان را به مدیران رده‌بالا تحویل می‌دهند و هیچ‌گونه الزامی وجود ندارد به افراد برون سازمان هم گزارش دهند. مدیران سازمان هم با استفاده و به‌کارگیری این اطلاعات می‌توانند اوضاع داخلی را تحت کنترل خود قرار دهند.

3. مهارت حل مسائل موجود

اگر در سازمان و عملکرد آن مشکلاتی بوجود بیاید، مدیران رده‌بالا، آن را با حسابدار مدیریت در میان می‌گذارند و از او درخواست دارند با مهارت‌هایی که دارد راه‌حل‌هایی را پیشنهاد دهد. حسابداری مدیریت به‌عنوان یک شخص تأثیرگذار می‌تواند این مشکلات پیش‌آمده در سازمان را مدیریت کند و راه‌حل‌هایی برای رفع آن پیشنهاد دهد.

4. پیش‌بینی سود

یک حسابدار مدیریت با استفاده از تجارب خود می‌تواند سود حاصل از پروژه را تخمین بزند. حسابدار مدیریت حتی با تکیه ‌بر تجارب خود می‌تواند چالش‌های احتمالی هم حدس بزند و با راه‌حل‌های پیشنهادی خود به حل آن‌ها کمک کند.

یش بینی سود در حسابداری مدیریت چیست؟

محدودیت های حسابداری مدیریت

اطلاعاتی که در اختیار حسابداری مدیریت قرار می‌گیرد نتیجه عملکرد بخش‌های دیگر مثل حسابداری سازمان است؛ بنابراین باعث به‌وجودآمدن محدودیت هایی برای حسابدار مدیریتی می‌شود. از جمله این محدودیت ها می‌توان موارد زیر را نام برد.

• حسابدار مدیریت، اطلاعات را از حسابدار سازمان جمع‌آوری و به تجزیه‌وتحلیل آن‌ها می‌پردازد؛ اگر حسابدار کوچک‌ترین اشتباهی در جمع‌آوری این اطلاعات داشته باشد باعث می‌شود، حسابداری مدیریت گزارش‌های نامعتبری به مدیران سازمان ارائه دهد.

• مهم‌ترین منبع اطلاعات برای هر حسابدار مدیریت داشتن اطلاعات بروز و داده های جمع‌آوری شده در زمان است، یکی از مهم‌ترین عامل‌های رقابت، اطلاعات بروز برای تصمیم‌گیری‌های مالی سازمان است.

• اگر حسابدار مدیریت اطلاعات کافی در حوزه‌های متفاوت اعم از اقتصاد، آمار و ریاضی نداشته باشد، نمی‌تواند تصمیم‌گیری معقول و عملکرد درستی داشته باشد.

انواع روش های هزینه یابی در حسابداری مدیریت

هزینه یابی به فرآیند تعیین بهای تمام شده کالا یا خدمات گفته می‌شود. برای هزینه یابی در حسابداری مدیریت از روش های متفاوتی استفاده شده است.

روش های هزینه یابی در حسابداری مدیریت عبارتند از:

• هزینه یابی سنتی
•  هزینه یابی بر مبنای فعالیت (ABC)
•  هزینه یابی بر مبنای هدف
• هزینه یابی بر مبنای حجم تولید
• هزینه یابی چرخه زندگی محصول
• سیستم‌های هزینه یابی سنتی و نارسایی آنها

کاربرد حسابداری مدیریت

حوزه عملکرد و کاربرد حسابداری مدیریت بسیار گسترده است و روزبه‌روز توسعه میابد همچنین می‌توان گفت ابعاد زیادی از حسابداری را شامل می‌شود. در این بخش از مقاله به کاربردهای مختلفی از حسابداری مدیریت اشاره شده است، که عبارتند از:

1. کمک به برنامه‌ریزی
2.  مدیریت کیفیت جامع
3. تصمیم‌گیری درست
4. بررسی مشکلات و ارائه راهکار
5. سودآوری و پیش‌بینی سود

کاربرد حسابداری مدیریت چیست؟

کمک به برنامه‌ریزی با حسابداری مدیریت

کمک به برنامه‌ریزی یک نمونه کاربرد حسابداری مدیریت است که بسیار مهم و قابل توجه می باشد، که با استفاده از اطلاعات مالی به برنامه‌ریزی کمک می‌کند. اگر تیم مدیریت به اطلاعات مالی برای برنامه‌ریزی آینده دسترسی نداشته باشد باعث ایجاد تصمیمات اشتباه و در نهایت خسارات زیادی به سازمان می‌شود.

مدیریت کیفیت جامع

دنیا روز به روز در حال پیشرفت و تغییر است. اگر هر کسب و کاری با تغییر نیاز مردم و جامعه تغییر نکند، آن کسب و کار با شکست مواجه خواهد شد. در پی این امر با توسعه نیاز بشریت کیفیت محصول و خدمات، عامل اصلی در تولید و ارائه خدمات بشمار می‌رود. می‌توان اشاره داشت که مدیریت کیفیت جامع کاربرد‌ حسابداری مدیریت بشمار می‌رود.

تصمیم‌گیری درست با حسابداری مدیریت

یکی از مزیت‌های مهم و کاربردی در حسابداری مدیریت تصمیم‌گیری درست است. در واقع می‌توان گفت حسابداری مدیریت با استفاده و به‌کارگیری مهارت خود در بخش‌های مختلف اقتصاد، آمار، ریاضی و سرمایه‌گذاری با استفاده از اطلاعات مالی که دارد، به مدیران سازمان برای اتخاذ تصمیمات درست کمک می‌کند.

بررسی مشکلات و ارائه راهکار جدید

حسابداری مدیریت با بررسی‌های مداوم فعالیت‌های جاری، باعث شناسایی مشکلات احتمالی شده است و با استفاده از اطلاعات و مهارت‌هایی که دارد به ارائه راهکارهای جدید به مدیر سازمان و رفع آن‌ها می‌پردازد.

سودآوری و پیش بینی سود با حسابداری مدیریت

حسابداری مدیریت همچنین می‌تواند بحران‌ها را پیش بینی و به بررسی تأثیرات آن‌ها بر روی سازمان بپردازد. علاوه بر این می‌تواند سود حاصل از فروش محصول و ارائه خدمات را پیش بینی کند که این امر در هر کسب‌وکاری از اهمیت بسزایی برخوردار است.

حسابداری مدیریت در چه زمینه هایی فعالیت می‌کند؟

زمینه هایی که حسابداری مدیریت در آن‌ها فعالیت دارد، در نهایت نتایج مهمی را برای سازمان‌ها در پی خواهد داشت. بنا به گفته مؤسسه‌ی حسابداران رسمی آمریکا (AICPA) حسابداری مدیریت در 3 زمینه مختلف فعالیت می‌کند که عبارتند از:

1. مدیریت عملکرد
2. مدیریت ریسک
3. مدیریت راهبردی

1- مدیریت ریسک:

حسابدار مدیریتی باتوجه‌به اطلاعات مالی که جمع‌آوری می‌کند و گزارش‌هایی که به مدیر ارائه می‌دهد، میزان ریسک پروژه‌های مختلف را بررسی می‌کند. همچنین ارزیابی و مدیریت ریسک به مدیران کمک می‌کند تصمیمات هوشمندی برای رسیدن به اهداف سازمان‌ها بگیرند.

مدیریت ریسک درصورتی‌که آن ریسک شناسایی شود امکان‌پذیر است؛ همچنین شناسایی، اندازه‌گیری، مدیریت و گزارش ریسک‌ها یکی دیگر از وظایف حسابداری مدیریت است.

مدیریت ریسک در حسابداری مدیریت چیست؟

2- مدیریت عملکرد:

از جمله حوزه‌های فعالیت حسابداری مدیریت، مدیریت عملکرد است. عملکرد در سازمان‌ها آینده  را مشخص می‌کند؛ اگر مدیران برنامه‌ای جهت بهبود عملکرد بخش‌های مختلف را نداشته باشند، کیفیت عملکرد سازمان‌ها روزانه کاهش و در نهایت خسارات سنگینی به وجود می آید.

3- مدیریت راهبردی:

حسابداری مدیریت به‌عنوان یک شریک راهبردی در  سازمان‌ها شناخته شده است. در واقع حسابداری مدیریت نقش مؤثری در تدوین استراتژی و راهبرد سازمان دارد.

تفاوت حسابداری مالی و مدیریت

تفاوت حسابداری مالی و حسابداری مدیریت چیست؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم که تفاوت این دو در هدف نهایی آن‌ها است. در حسابداری مالی نهادهای خارجی یک چارچوب خاص برای آن قرار داده‌اند، همچنین می‌توان گفت ارتباطی با عملکرد یک سازمان ندارد، ولی حسابداری مدیریتی به‌صورت مستقیم در عملکرد سازمان تأثیر و هیچ چارچوبی برای آن تعریف نشده است.

نتیجه‌گیری

یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین شاخه‌ها در حسابداری، حسابداری مدیریتی است. می‌توان گفت حسابداری مدیریت به‌خاطر نقش پررنگی که در اهداف و تصمیم‌گیری‌های یک سازمان دارد از اهمیت زیادی برخوردار بوده و حقوق و دستمزد بالایی برای آن در نظر گرفته شده است. در واقع بامهارت‌هایی که دارد و گزارش‌هایی که به مدیران رده‌بالا تحویل می‌دهد می‌تواند تأثیر مستقیم در آینده سازمان داشته باشد.

در این مقاله اطلاعات جامعی در خصوص پرسش حسابداری مدیریت چیست؟  مزیت‌ها و کاربردها، هزینه یابی در حسابداری مدیریت قرار دادیم و همچنین درباره رشته تحصیلی حسابداری مدیریت و موقعیت‌های شغلی آن توضیحاتی داده شد، که امیدوار هستیم برای شما مفید واقع شده باشد. شما می‌تواند برای ارتباط با ما در قسمت نظرات سؤالات و پیشنهادهای خود را بنویسید تا به آن ها پاسخ داده شود.