انواع صورت مالی

آشنایی با انواع صورت‌های مالی مورد استفاده در شرکت‌ها

اطلاعات حسابداری به صورت گزارشات مالی تهیه می‌شوند. صورت مالی نتیجه نهایی فرآیند حسابداری است و مطابق اصول، مفاهیم و مفروضات اساسی حسابداری تهیه می‌شود. این امر به نتیجه گیری در مورد سودآوری، کارایی، عملکرد و موقعیت شرکت کمک می‌کند، و به گونه‌ای تنظیم می‌شوند که هر فردی که نیاز باشد با آن‌ها سر و کار داشته باشد، به راحتی آن را درک کند. در بحث تفاوت های صورت مالی و ترازنامه باید گفت که ترازنامه خود زیرمجموعه صورت‌های مالی است. صورت‌های مالی انواع مختلفی دارند، و ترازنامه یکی از آن‌ها است، و به بیانیه‌ای گفته می‌شود که مالکیت و بدهی‌های شرکت را در تاریخی معین مشخص می‌کند. البته تفاوت اصلی در این است که ترازنامه کمی با جزئیات بیشتر به این موضوعات می‌پردازد.

در واقع می‌توان گفت وقتی صحبت از صورت مالی است، تنها سه صورت اصلی مد نظر است، زیرا ترازنامه آنقدر تخصصی است که خود یک صورت مالی جدا حساب می‌شود. در ادامه به بررسی انواع صورت‌های مالی و تفاوت های صورت مالی و ترازنامه خواهیم پرداخت.

آشنایی با صورت سود و زیان

صورت سود و زیان یا اظهارنامه سود و زیان یکی از مهم‌ترین صورت‌های مالی است. این گزارش نشان می‌دهد که شرکت در یک زمان مشخص، چه میزان درآمد کسب کرده است. همچنین بررسی هزینه‌ها و مخارجی که نشان دهد درآمد کسب شده از چه طریق بوده، جز این صورت مالی است. یکی از اصلی‌ترین تفاوت های صورت مالی و ترازنامه در این است که، معمولا در آخرین خانه از جدول صورت سود و زیان، میزان سود یا زیان خالص شرکت ذکر شده است.

در این صورت‌ها علاوه بر سود و زیان، سود هر سهم نیز باید گزارش شود تا سهامداران از مقدار سود خود مطلع گردند. سود سهم یا EPS به سهامدار خواهد گفت که اگر شرکت تصمیم بگیرد سود خالص یک دوره مالی را بین سهامداران تقسیم کند، او به ازای هر سهمی که دارد چه مقداری دریافت می‌کند.

مواردی که در این صورت مالی باید ذکر شوند عبارتند از:

• درآمد – آنچه که یک کسب و کار برای دوره زمانی معین کسب کرده است، مانند فروش، درآمد، سود سهام و غیره
• هزینه‌ها – آنچه که یک کسب و کار در آن دوره مالی پرداخت کرده است، مانند حقوق، دستمزد، سود، اجاره و غیره

این صورت مالی اهمیت بسیاری دارد، زیرا نشان می‌دهد که عملکرد یک کسب و کار در یک دوره زمانی خاص چگونه بوده است و چرا این عملکرد را کسب کرده. چه مقدار درآمد داشته و این درآمد از کجا آمده است. پول به دست آمده در کجا صرف شده است. این بیانیه هم برای بانک‌ها و هم برای سرمایه گذاران مهم است و باید به درستی تنظیم شود.

آشنایی با صورت سود انباشته

صورت سود انباشته مانده موجودی شرکت را محاسبه می‌کند. هر شرکتی طی فرآیندهای مالی خود، در سال‌های گذشته به سودی دست پیدا کرده است و این مقدار سود را در جایی یا سرمایه گذاری می‌کند و یا به صورت نقد نگه می‌دارد. این صورت با کسر سود سهام تقسیمی و توزیع شده بین سهامداران و اضافه کردن درآمد خالص شرکت در آن سال مالی، سود انباشته را با جزئیات کامل نشان می‌دهد. شناخت تفاوت های صورت مالی و ترازنامه باعث خواهد شد تا سریع‌تر این فرم‌ها تهیه شوند.

مواردی که در این صورت مالی ذکر می‌شوند عبارتند از:

• سود و زیان خالص شرکت
• میزان کاهش یا افزایش ذخایر سرمایه گذاری توسط افراد
• مقدار پرداخت سود سهامداران
• سود و زیان‌های دیگر، مانند تجدید ارزیابی شرکت

اهمیت تنظیم این صورت مالی به این دلیل است که، مالکان برای بازدهی بیشتر و به حداکثر رساندن ثروت خود در یک مجموعه سرمایه گذاری می‌کنند. این صورت می‌تواند بیان کند که کسب و کاری که در آن سرمایه گذاری کرده‌اند تا چه میزان روی سود دهی تمرکز کرده است.

آشنایی با صورت میزان نقدینگی

مهم‌ترین قسمت در تفاوت های صورت مالی و ترازنامه بخش صورت میزان نقدینگی است. در ترازنامه معمولا تمام دارایی‌های شرکت، چه نقد و چه غیر نقد را بررسی می‌کنند. اما در صورت میزان نقدینگی، میزان ورود و خروج پول از شرکت را گزارش می‌دهند. این گزارش در واقع به مقدار پول اهمیتی نمی‌دهد، و فقط به بررسی تغییرات میزان نقدینگی در گذشته و آینده می‌پردازد.

اطلاعاتی که باید در صورت میزان یا جریان نقدینگی وجود داشته باشند عبارتند از:

• فعالیت‌های عملیاتی – وجوه نقدی که از فروش محصولات یا خدمات حاصل می‌شود
• فعالیت‌های سرمایه گذاری – وجوه نقدی که برای سرمایه گذاری صرف می‌شود، مانند خرید دستگاه‌های جدید تولیدی
• فعالیت‌های تامین مالی – جریان نقدینگی ناشی از تامین مالی مانند پول نقدی که از سمت بدهکار پرداخت شده است یا سود سهامی که از بانک دریافت می‌شود

اهمیت شناخت تفاوت های صورت مالی و ترازنامه و همچنین روش تنظیم این صورت مالی به این خاطر است که دانستن میزان پول نقد کافی، کلید سالم ماندن کسب و کار است. این گزارش نشان می‌دهد که کسب و کار در سرمایه گذاری‌های خود چقدر خوب عمل کرده است. همچنین صورت‌های جریان نقدینگی می‌توانند در تدوین استراتژی شرکت و برنامه ریزی برای بلند مدت مورد استفاده قرار گیرد.

آشنایی با ترازنامه به صورت کامل

برای شناخت تفاوت های صورت مالی و ترازنامه لازم است تا خود ترازنامه را کامل بشناسید. ترازنامه اطلاعات مفصلی درباره دارایی‌های یک شرکت، مقدار بدهی او و درصد حقوق صاحبان سهام شرکت را بررسی می‌کند. در ترازنامه، در قسمت چپ برگه باید لیست دارایی‌های شرکت ذکر شود و در سمت راست آن، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام کامل بررسی گردد. برای محاسبه تراز یک شرکت، ابتدا باید میزان بدهی‌ها را به حقوق سهامداران اضافه کرد و سپس آن را با دارایی شرکت مقایسه کرد. تراز شرکت زمانی درست انجام می‌شود که جمع مقدار بدهی و حقوق سهامداران با میزان دارایی برابر و یا حتی بیشتر باشد.

اما دارایی یک مجموعه چیست که تا این اندازه روی تراز شرکت تاثیر دارد؟ دارایی یک شرکت شامل تمامی مواردی می‌شود که در اختیار آن مجموعه قرار دارد، و دارای ارزش مالی است. مجموعه در صورت نیاز باید بتواند دارایی خود را به فروش برساند و یا برای تولید محصول از آن استفاده کند. این دارایی‌ها شامل کالاهای فیزیکی مانند ابزارآلات و مواد تولیدی می‌شود، و همچنین کالاهای غیر فیزیکی مانند اوراق قرضه یا پول انباشته در بانک نیز جز این دسته قرار می‌گیرد. بدهی شرکت نیز تمام پول‌هایی است که باید در آینده بپردازد و شامل حقوق، پول خرید مواد تولیدی و وام‌های بانکی می‌شود. یکی از نکاتی که در تفاوت های صورت مالی و ترازنامه قابل ذکر است، تاثیر نداشتن این عوامل در دیگر صورت‌های مالی است.

تفاوت های صورت مالی و ترازنامه

برای بررسی تفاوت های صورت مالی و ترازنامه لازم بود تا با انواع صورت‌های مالی آشنا شوید. اگر بخواهیم به طور خلاصه این تفاوت های صورت مالی و ترازنامه را بررسی کنیم می‌توان جدول زیر را معرفی کرد.

ترازنامه در واقع نمای روشنی از دارایی‌ها و بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام شرکت است و نشان دهنده ثبات مالی آن مجموعه است. اما دیگر صورت‌های مالی نحوه عملکرد شرکت را نشان می‌دهد، و میزان سلامت مالی و شفاف بودن عملکرد آن شرکت را نشان می‌دهد. در واقع اصلی‌ترین نکته از تفاوت های صورت مالی و ترازنامه همین موضوع کاربرد آن است. دارایی‌ها، حقوق صاحبان سهام و بدهی‌ها سه بخش اصلی گزارش ترازنامه است باعث می‌شود سرمایه گذاران با ثبات شغل شما آشنا شوند.

فرق صورت وضعیت مالی با ترازنامه را می‌توان به صورت خلاصه در سه بخش تقسیم کرد:

1. ترازنامه وضعیت مالی هر مجموعه در یک تاریخ خاص را نشان می‌دهد. صورت مالی وضعیت مالی مورد تقاضا را به صورت کمی توصیف می‌کند
2. یک ترازنامه دارایی‌های متعلق به شرکت و میزان بدهی‌های آن را نشان می‌دهد، در حالی که صورت وضعیت مالی نشان دهنده سلامتی مالی آن شرکت هستند
3. و اصلی‌ترین دلیل از تفاوت های صورت مالی و ترازنامه عبارت است از: ترازنامه بخشی از صورت‌های مالی است، اما صورت‌های مالی بخشی از ترازنامه نیستند

تفاوت ترازنامه و صورت سود و زیان

ترازنامه و صورت سود و زیان دو مورد از سه صورت مالی هستند که شرکتها به طور منظم منتشر میکنند. این صورت‌ها یک سابقه منسجم از وضعیت مالی یک شرکت را ارائه می‌دهد و توسط اعتباردهندگان، تحلیلگران بازار و سرمایه گذاران برای ارزیابی سلامت مالی و پتانسیل رشد یک شرکت استفاده می‌شوند. سومین صورت مالی، صورت جریان نقدی است.

اگرچه ترازنامه و صورت سود و زیان شامل برخی از اطلاعات مالی یکسان، از جمله درآمدها، هزینه‌ها و سودها هستند، اما تفاوت‌های مهمی بین آن‌ها وجود دارد. یکی از مهم‌ترین تفاوت های ترازنامه و صورت سود زیان این است که ترازنامه دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام را در یک مقطع زمانی خاص گزارش می‌کند، در حالی که یک صورت سود و زیان درآمدها، هزینه‌ها و مخارج یک شرکت را در یک دوره زمانی خاص خلاصه می‌کند.

هر سند برای اهداف نسبتا متفاوتی تهیه می‌شود. ترازنامه‌ها دامنه گسترده‌تری را پوشش می‌دهند و آنچه را که شرکت مالک و بدهکار است و همچنین سرمایه گذاری‌های بلندمدت را نشان می‌دهند. برخلاف صورت سود و زیان، ارزش کامل سرمایه گذاری ها یا بدهی‌های بلندمدت در ترازنامه ظاهر می‌شود. نام “ترازنامه” از روشی گرفته شده است که سه حساب اصلی، در نهایت، به تعادل و برابری با یکدیگر می‌رسند. کلیه دارایی‌ها در یک بخش فهرست شده‌اند و مجموع آن‌ها باید برابر با مجموع کل بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام باشد.

صورت سود و زیان به یک سوال بسیار خاص پاسخ می‌دهد: آیا شرکت سودآور است؟ در حالی که حسابداران از صورت سود و زیان برای کمک به سنجش دقت تراکنش‌های مالی، و سرمایه گذاران از آن برای قضاوت در مورد سلامت یک شرکت استفاده می‌کنند، خود شرکت می‌تواند صورت سود و زیان خود را برای اهداف سازنده بررسی کند. نظارت دقیق صورت‌های مالی نشان می‌دهد که کجا درآمدزایی قوی‌تر است و کجا هزینه‌ها به طور مؤثر صرف می‌شوند، و عکس آن نیز صادق است. به عنوان مثال، یک شرکت ممکن است متوجه افزایش فروش اما کاهش سود شود و به دنبال راه حل‌های جدید برای کاهش هزینه‌های عملیاتی باشد.

نرم‌افزارهای بررسی صورت وضعیت مالی و ترازنامه

همانطور که در بخش تفاوت‌های صورت مالی و ترازنامه گفته شد، بررسی و تنظیم این سندهای حسابداری یا به اصطلاح صورت‌های مالی بسیار مهم هستند. زیرا کاربرد هرکدام تنها زمانی مفید است که به صورت واقعی و با اعداد و ارقام صحیح پر شده باشند. یکی از نکاتی که باید هنگام تنظیم این صورت‌های مالی به آن توجه کرد، رند کردن اعداد است. ممکن است حسابداران تازه کار با رند کردن اعداد باعث شوند تا میزان سود یا زیان خالص غیر واقعی باشد که به آن سود یا زیان کاذب می‌گویند. محاسبه این اعداد و ارقام و همچنین تنظیم این فرم‌ها امری بسیار تخصصی است، و معمولا یا توسط حسابداران ارشد انجام می‌شود، و یا توسط خود مدیر مالی تنظیم می‌گردد.

علاوه بر دقیق بودن اعداد، یکی دیگر از سختی‌های تنظیم صورت‌های مالی، بحث زمانی آن است. در اینجا تفاوت های صورت مالی و ترازنامه مهم نیست، زیرا همه آن‌ها زمان‌بر هستند. در بسیاری از مواقع گزارشات باید در زمان کوتاهی تنظیم شود، اما این کار بسیار زمان‌بر است. در اینجا استفاده از برنامه‌های مالی می‌تواند کمک بسزایی به سریع‌تر شدن فرآیند کند. برای تنظیم صورت مالی برنامه‌های بسیاری در بازار وجود دارد. نرم افزار حسابداری محک با تولید انواع نرم‌افزارهای حسابداری، و ارائه افزونه‌ها و پلاگین‌های مختلف می‌تواند به تنظیم انواع صورت‌های مالی کمک فراوانی کند.

جمع بندی

بسیاری از شرکت‌ها هر روز با تنظیم این صورت‌های مالی سر و کار دارند. چه شرکت بخواهد برای دریافت وام اقدام کند و چه بخواهد برای اطلاع رسانی به سهامداران گزارش تهیه کند، این صورت‌های مالی باید کاملا شفاف و حاوی اطلاعات مفید باشند. در تنظیم صورت‌های مالی به هیچ عنوان از اطلاعات اضافی استفاده نکنید، زیرا نشانگر غیر حرفه‌ای بودن حسابداران خواهد بود. لازمه نوشتن صحیح این فرم‌ها درک تفاوت های صورت مالی و ترازنامه است. گروه نرم‌افزاری محک با ارائه سه مدل نرم‌افزار حسابداری می‌تواند کار حسابداران را کمتر کند و تنظیم این فرم‌ها را سریع‌تر انجام دهد.

دقت بالای این برنامه‌های حسابداری در تنظیم صورت مالی باعث شده است تا فرم‌ها به راحتی در چند روز تکمیل شوند و مدیران بتوانند تصمیمات خود را بهتر بگیرند. همچنین سیستم حسابداری محک با ارائه انواع افزونه‌ها، باعث شده است تا استفاده از این نرم‌افزار به صورت کامل در تمام زمینه‌های حسابداری قابل انجام باشد. در سایت محک می‌توانید در قسمت وبلاگ علاوه بر تفاوت های صورت مالی و ترازنامه می‌توانید با دیگر نکاتی که در ارتباط با حسابداری و تنظیم صورت‌های مالی است نیز آشنا شوید.